Bartoszyce, których nie znacie. Ukazał się album z pocztówkami wydanymi do 1945 roku

— Skąd pomysł na wydanie albumu?
— Jestem kolekcjonerem od ponad 50 lat, w tym czasie zebrałem ponad 300 bartoszyckich pocztówek. Pierwszą kupiłem 30 lat temu, a ostatnią w 2020 roku. Pocztówki Bartoszyc i okolic zacząłem zbierać w 1990 r. już jako doświadczony stażem kolekcjoner starych monet, gdy zmienił się ustrój i wydanie 5, 10 czy nawet 20 niemieckich marek było w moich realnych możliwościach finansowych. W albumie zamieściłem mapę z początku XVIII wieku, na której znajdują się Bartoszyce. Pocztówki są jednak ubocznym wątkiem mojego hobby, jakim jest numizmatyka.
— Jak powstał album?
— Pocztówka nie jest drukowana na zwykłym papierze, dlatego zależało mi na tym, by album był wydany na papierze kredowym jako dobro luksusowe. Przygotowałem go własnymi siłami, przy znaczącej pomocy córki, która zrobiła korektę tekstu oraz zięcia, który wykonał zdjęcia, zajął się też łamaniem, składem i zaprojektował okładkę. Wszystkie zamieszczone w albumie pocztówki zakupiłem na giełdach kolekcjonerskich w Polsce i za granicą. W Bartoszycach nie kupiłem żadnej pocztówki. U nas jakiekolwiek pocztówki jest trudno znaleźć. Działały giełdy kolekcjonerskie, a handlarze nabywali je, następnie odsprzedając. Dopiero kiedy powstały platformy sprzedażowe łatwiej było je zdobyć.


— To drogie hobby?
— W latach osiemdziesiątych zarabiałem równowartość 15-20 dolarów. Dekadę później, na początku lat 90-tych pocztówki były wyceniane od 5 do 20 marek. Najtańsza kosztowała 50, a najdroższa 500 złotych.

— Którą z pocztówek uważa pan za najcenniejszą?
— Najtrudniej było zdobyć pocztówkę, przedstawiającą park Elżbiety. Widziałam ją tylko raz, ale się na nią po prostu zawziąłem. Została wydana przez firmę Joh. Herm. Neumanna i wysłana 10 lipca 1929 r. Przedstawia park imienia Elżbiety, ufundowany przez jej męża - starostę powiatowego Heinricha von Gottberg i częściowo widoczny z lewej strony domek gimnastyczny (Turnerhauscen). Z tablicy na pamiątkowym kamieniu wynika, iż park został poświęcony Elizabeth von Gottberg, zmarłej 16 lutego 1903 r.

— Pocztówki są powtarzalne?
— Niektóre z pocztówek przez ponad 30 lat spotkałem tylko w jednym egzemplarzu. Oczywiście najcenniejsze są te, które zostały wysłane, a więc zawsze są jedyne w swoim rodzaju. Oczywiście to przekłada się na cenę. Wyzwaniem jest określenie czasu, w którym powstały ponieważ na pocztówkach nie umieszczano dat, a wyłącznie stemple z dniem ich wysłania. Tylko jedna seria była wydana z datą w 1905 roku.

— Wspomniał pan o oryginalności wysłanych pocztówek.
— Niestety, obecnie na rynku pojawiają się tak zwane reprodukcje. Widziałem skany pocztówek z Bartoszyc na serwisach aukcyjnych. Za pomocą programów graficznych usuwane są napisy, które dowodzą ich oryginalności.


Wiesław Romanowski chciał w albumie pokazać skróconą historię i piękno starego miasta, w ten sposób umożliwiając wędrówkę po dawnym Bartenstein do 1945 roku. Dokonując wyboru kierował się zasadą, by pokazać obiekty, których obecnie już nie ma, które mocno się zmieniły, jednak są najważniejsze dla historii miasta. Pocztówki obrazują też sceny rodzajowe.

— W pierwszej kolejności w albumie zostały zamieszczone najstarsze pocztówki tzw. grussy, czyli pozdrowienia. W drugiej kolejności umieściłem pocztówki pokazujące Rynek z Bramą Lidzbarską, a następnie z najważniejszymi ówczesnymi instytucjami, kościołami, pomnikami, szkołami, hotelami, mostami, koszarami, różnymi ujęciami panoramy miasta, widokami Łyny z różnych miejsc oraz scenami rodzajowymi, nie rozdzielałem ich jednak na poszczególne kategorie.

Właściciel zbioru starał się, by zdążyć z wydaniem na odbywający się 7-8 października zjazd absolwentów Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach, które sam ukończył.
— Uważam, że będzie to doskonałą pamiątka nie tylko dla absolwentów szkoły, która obchodzi w tym roku swoje 75-lecie, ale wszystkich, którym Bartoszyce są bliskie sercu.
Darek Dopierała