Projekt „Małżeństwo plus” trafił do Sejmu. Efekt będzie „na plus"?

Projekt obywatelski, zgodnie z którym pary małżeńskie o odpowiednim stażu miałyby otrzymywać świadczenie 500+ jest powrotem do petycji, która dwa lata temu trafiła na biurko prezydenta. Wówczas autorzy proponowali dolną granicę przyznania świadczenia 50 lat pożycia małżeńskiego. Jego wartość miałaby rosnąć wraz ze stażem. Pomysł nie zyskał jednak akceptacji wśród polityków. Tym razem jest jednak inaczej. Posłowie z komisji powołanej do rozpatrywania petycji formalnie zajęli się tą petycją.

— Piękna inicjatywa — w rozmowie z „Faktem” oceniła projekt eurodeputowana PiS Elżbieta Rafalska, była minister rodziny i polityki społecznej. — Dzisiaj tyle małżeństw się rozpada, dlatego ten pomysł trzeba przemyśleć. To także element polityki prorodzinnej.

Czy projekt zmieni rzeczywistość senioralnych par małżeńskich?

Świadczenie nie powstrzyma małżeństw, które już teraz „trzeszczą w szwach”. Nie można też liczyć na to, że więcej par stanie na ślubnym kobiercu, by za 40 lat otrzymać świadczenie.
Czy spadnie liczba rozwodów? W 2019 roku zawarto w Polsce 185, a rok później tylko 145 tys. małżeństw. W 1980 roku na każdy tysiąc rozwiodło się 130, a w 2019 roku 351 małżeństw. Średnia wieku rozwodzących się mężczyzn to 42, a kobiet 38 lat.
Systematycznie rośnie też odsetek urodzeń pozamałżeńskich – na początku lat 90. było to ok. 6–7%, w 2000 r. – ok. 12%, a w 2020 r. – ponad 26%. Odsetek dzieci urodzonych ze związków pozamałżeńskich jest wyższy w miastach: w 2020 r. wyniósł prawie 30%, podczas gdy na wsi – ok. 22%.

Jak motywują autorzy petycji, projekt jest „pięknym uhonorowaniem dotrzymywania przysięgi małżeńskiej, ale nie pomoże w trudnych chwilach. (…) Oprócz chwil wzniosłych jest proza życia, a więc opieka nad towarzyszem życia, którą małżonkowie świadczą sobie wzajemnie”.

Jeśli program zostanie przyjęty, dołączy do dotychczasowych programów z „+”, w tym skierowanych do seniorów, którzy otrzymują też inne świadczenia:
— Program Opieka 75+, realizowany przez samorządy. Program polega na świadczeniu usług opiekuńczych dla osób w wieku powyżej 75 lat, w miejscach ich zamieszkania.
— Program wieloletni na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021–2025.
— Program wieloletni "Senior+" na lata 2021-2025. Program zakłada wspieranie finansowe jednostek samorządu terytorialnego, w zakresie realizacji zadań własnych, polegających na prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w ośrodkach wsparcia „Senior+”.

Czy państwo na takie programy stać? Z szacunków Business Insider Polska wynika, że programy socjalne wprowadzone przez rząd Zjednoczonej Prawicy od 2016 r. kosztowały budżet blisko 240 mld zł, co stanowi równowartość około połowy tegorocznego budżetu.

Obecnie trwają też rozmowy na temat wprowadzenia dodatku węglowego. Dodatek węglowy będzie wyłączony spod egzekucji i zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych. Jak potwierdził w środę na Twitterze Aleksander Brzózka, rzecznik ministerstwa klimatu i środowiska, dodatek węglowy będzie funkcjonował na podobnych zasadach co funkcjonujący od początku 2022 r. dodatek osłonowy. Jedynym warunkiem jego otrzymania będzie wpis lub zgłoszenie źródła ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Rzecznik potwierdził różnie, że to od beneficjenta będzie zależeć, w jakim stopniu środki te zostaną przeznaczone na zakup węgla. Praktycznie pieniądze, które mają być dopłatą na zakup węgla, będzie można wydać na dowolny cel.

Warto dodać, że realizacja programów z „plusem” wiąże się z kosztami obsługi: praca urzędników, formularze, korespondencja, organizacja wypłat i inne. Alternatywą byłoby zwiększenie wynagrodzeń. Prawdopodobnie byłoby taniej, jednak w tym przypadku świadczeń nie otrzymywałyby osoby niepracujące.
dar