Felieton: XXX – czyli zapomniany bartoszycki pomnik
2014-09-18 08:55:55(ost. akt: 2014-09-18 15:12:07)
Wędrując po Bartoszycach w celach zawodowych czasem napotykam rzeczy, które dla rodowitych mieszkańców są już niezauważalne, bo na stałe wrosły w krajobraz miejski i mijane są obojętnie Tym razem zauważyłem pomnik, który na własne potrzeby nazwałem „pomnikiem XXX”.
Bartoszyce znam słabo, ale wędrując po nich odkrywam coraz nowe, mniej i bardziej ciekawe obiekty i miejsca. Czasem to zabytkowy hydrant, innym razem stare, poniemieckie pokrywy studzienek kanalizacyjnych, albo... śmieci rozrzucone w pięknym parku.
Tym razem dostrzegłem, nagle i niespodziewanie, betonową konstrukcję strzelająca w górę na jakieś 5 metrów, ustawioną na skwerze między ul. Warszawską a jeziorkiem. Konstrukcję słabo widoczną wśród gałęzi rosnących w pobliżu drzew.
Trzy żelbetowe płyty ustawione do siebie pod kątami 120 stopni z wyciętymi trzema „X” w środkowej, łączącej je części, stojące na trójkątnym, niskim, betonowym cokole.
Nietrudno jest domyśleć się, że to „coś” upamiętnia XXX-lecie PRL. Postawione więc zostało w 1975 roku, czyli wtedy, gdy PRL swą okrągłą rocznicę obchodziło, dokładnie dnia 22 lipca.
Młodzieży chcę przypomnieć, że 22 lipca obchodzono „Święto Odrodzenia Polski” upamiętniające datę upublicznienia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, czyli 22 lipca 1944 r. Po dokładniejsze informacje czym był PKWN i wspomniane święto odsyłam do licznych źródeł historycznych. W każdym razie dzień ten letni, każdego roku trwania PRL, był dniem „oddawania do użytku”, „przedterminowego wykonania planu” i tym podobnych, zapomnianych już inicjatyw nierzadko narzucanych "odgórnie".
Betonowa konstrukcja „XXX” jest więc pomnikiem. Zapewne znacznie mniej kontrowersyjnym niż pomniki „wyzwolicieli”, radzieckich generałów czy „utrwalaczy władzy ludowej”. Pomnik XXX nie został opatrzony żadną tablicą informacyjną, żadnym propagandowym przesłaniem z lat minionych. "XXX" mówi wystarczająco dużo i widocznie inicjatorzy postawienia konstrukcji nie chcieli dodawać żadnych innych treści.
Obecny stan pomnika pozostawia wiele do życzenia. Jest pomazany farbą. Ktoś wymalował na nim nawet swastykę obok imion dziewczęcych i gryzmołów przeróżnych. W jednym z ”X” ktoś, chyba jako dekorację, pozostawił butelkę po napoju dość mocno zmieniającym stan umysłu. Beton w wielu miejscach już się pokruszył i widoczne są solidne zbrojenia. Rzymskie „30” nadal jednak obramowane jest barwami narodowymi.
W rozmowie z panem Tadeuszem Chadajem, bardzo dobrze znającym historię najnowszą Bartoszyc, dowiedziałem się, że inicjatywa budowy tego pomnika wypłynęła z Komitetu Miejskiego PZPR. Sam pomnik wykonało nieistniejące już przedsiębiorstwo Bartbet.
- Miasta całej Polski w różny sposób upamiętniały XXX-lecie PRL. W Bartoszycach wybrano budowę tego pomnika i ustawienie go przy wjeździe do miasta – mówił Tadeusz Chadaj.
To prawda. W innych miastach rocznicową nazwę otrzymywały całe osiedla mieszkaniowe lub ulice, czy szkoły. Inna sprawa, że akurat osiedli mieszkaniowych a tym samym ulic i szkół, w latach 70-tych XX wieku, powstawało niezwykle dużo i stoją do dziś.
Co zrobić z tym zaniedbanym pomnikiem przeszłości? Pan Tadeusz Chadaj jest przeciwnikiem jego zburzenia, bo to świadectwo historii.
Kilku mieszkańców Bartoszyc pytanych o pomnik, w czasie gdy go fotografowałem, mówiło, że im ta konstrukcja nie przeszkadza. Podzielali jednak mój pogląd na „sprawę”.
- Jeśli ma stać to niech będzie traktowany jak na pomnik przystało. Odnowiony, wyremontowany, wyeksponowany. Jeśli ma nadal trwać w stanie obecnym, to lepiej go zburzyć – mówili przechodnie wyrażający przy tym zdziwienie, że ktoś się "tym" w ogóle zainteresował.
A co Wy sądzicie na ten temat? Głosujcie w sondzie, piszcie komentarze, piszcie do nas na bartoszyce@gazetaolsztynska.pl
Andrzej Grabowski
a.grabowski@gazetaolsztynska.pl
a.grabowski@gazetaolsztynska.pl
|
Odnowić i wyremontować
73.81%
|
|
Zburzyć
26.19%
|
Najnowsze wydanie "Gońca" jest już gotowe. Od piątku czekać będzie na Was w punktach sprzedaży.
Pochwal się tym, co robisz. Pochwal innych. Napisz, co Cię denerwuje. Po prostu stwórz swoją stronę na naszym serwisie. To bardzo proste. Swoją stronę założysz klikając na bartoszyce.wm.pl w ramkę " ZAŁÓŻ PROFIL ", która znajduje się w prawym, górnym roku strony. Szczegółowe informacje o tym czym jest profil i jak go stworzyć: Podziel się informacją:
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor Hrywna
Źródło: Gazeta Olsztyńska
Komentarze (6) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
-
-
-
-
-
Pokaż wszystkie komentarze (6)ipko #1487715 | 94.254.*.* 18 wrz 2014 17:52
Pewnie że odnowić!!!
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz
gosc #1487693 | 89.229.*.* 18 wrz 2014 17:19
zburzyć, wystarczający jest pomnik pod żeromem. Miasto ma wydać pieniądze na odnowienie czegoś zupełnie zbytecznego
Ocena komentarza: poniżej poziomu (-2) odpowiedz na ten komentarz
Ttt #1487553 | 82.46.*.* 18 wrz 2014 14:34
Ten pomnik to był moim podwórkiem na tzw. "łąkach" :)
Ocena komentarza: warty uwagi (4) odpowiedz na ten komentarz
pamiętam #1487485 | 95.160.*.* 18 wrz 2014 13:10
W Bartoszycach z tej okazji nazwano również Plac XXX-lecia, obecnie Plac Bohaterów Westerplatte
Ocena komentarza: warty uwagi (2) odpowiedz na ten komentarz
Emeryt #1487421 | 88.156.*.* 18 wrz 2014 11:54
Zburzyć i na ich miejsca postawić pomniki księży lub świętych a najlepiej pomnik prezydenta 1000 lecia "kaczora"
Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (3)